Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ thực trạng và giải pháp

Đ/c Nguyễn Bá Kim, Phó Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy phát biểu tham luận tại Hội thảo khoa học “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong việc xây dựng mô hình “chi bộ bốn tốt”, “đảng bộ cơ sở bốn tốt” tại Đảng bộ Khối giai đoạn hiện nay

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Chi bộ là nền móng của Đảng, chi bộ tốt thì mọi việc sẽ tốt”, “Muốn chi bộ phát triển tốt, thì cần chú trọng đến việc nâng cao chất lượng chi bộ, phải làm cho chi bộ trở thành “bốn tốt”” ⁽[1]⁾. Sinh hoạt chi bộ là một trong những hoạt động chủ yếu của chi bộ đã được quy định trong Điều lệ Đảng, là nhân tố quyết định vai trò lãnh đạo của Đảng, sức chiến đấu của tổ chức đảng, giúp đảng viên nâng cao nhận thức chính trị tư tưởng và thực hiện chức năng lãnh đạo, giáo dục của chi bộ. Do đó, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ thực chất là nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng; chi bộ không tổ chức sinh hoạt thường kỳ xem như ngưng hoạt động. Thực tiễn đã chứng minh, các chi bộ trong sạch vững mạnh là các chi bộ duy trì sinh hoạt chi bộ nền nếp, có nội dung sinh hoạt phong phú, thiết thực, chú trọng sinh hoạt chuyên đề và sinh hoạt có chất lượng tốt.   
Trong nhiều nhiệm kỳ qua, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã đề ra nhiều chủ trương, giải pháp về xây dựng, củng cố, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ. Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy luôn chú trọng công tác lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể hóa và ban hành nhiều văn bản chỉ đạo về công tác nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ^([2]), Ban Tổ chức Tỉnh ủy đã ban hành các văn bản hướng dẫn có liên quan^([3]); phối hợp chặt chẽ với các cấp ủy trực thuộc Tỉnh ủy thường xuyên theo dõi, đôn đốc, trao đổi, hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, phát sinh trong thực tiễn và kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác sinh hoạt chi bộ và nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ.

Nhìn chung, các chi bộ đã duy trì được chế độ sinh hoạt thường kỳ hằng tháng theo quy định của Điều lệ Đảng, đồng chí bí thư, cấp ủy chi bộ nắm được yêu cầu, nội dung và các bước tiến hành sinh hoạt chi bộ theo Hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương, trước khi sinh hoạt chi bộ, chi ủy tổ chức họp chuẩn bị nội dung, đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ tháng qua, xác định những việc làm được, chưa làm được, nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế; trong sinh hoạt phát huy không khí dân chủ thảo luận, thống nhất từng nội dung, nêu cao tinh thần phê bình và tự phê bình, đề ra nghị quyết hoặc kết luận của chi bộ sát với tình hình thực tế của chi bộ. Nhiều chi bộ duy trì được nền nếp sinh hoạt các tổ đảng, chi ủy; số lượng đảng viên tham dự sinh hoạt chi bộ chiếm tỷ lệ cao; nội dung, chất lượng sinh hoạt ngày càng sát với tình hình thực tế của địa phương, cơ quan, đơn vị. Ngoài việc duy trì sinh hoạt định kỳ, nhiều chi bộ coi trọng việc sinh hoạt chuyên đề, tạo điều kiện cho đảng viên trẻ nghiên cứu, tham gia ý kiến trong sinh hoạt chi bộ, góp phần nâng cao nhận thức, bổ sung kiến thức mới cho đảng viên; gắn việc đổi mới nội dung, hình thức và nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ với việc đẩy mạnh thực hiện việc học tập tư tưởng và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh...
Bên cạnh những mặt đạt được, việc tổ chức sinh hoạt chi bộ vẫn còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế như: Một số cấp ủy, chi bộ chưa thực hiện nghiêm túc chế độ sinh hoạt, buông lỏng công tác quản lý, giáo dục đảng viên; công tác chuẩn bị nội dung sinh hoạt cấp ủy, chi bộ (xây dựng báo cáo, dự thảo nghị quyết…) ở một số tổ chức cơ sở đảng chưa bám sát theo Hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương, có nơi thực hiện chưa nghiêm túc, nội dung còn nghèo nàn; tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính chiến đấu trong sinh hoạt chi bộ chưa thể hiện rõ nét; tinh thần tự phê bình và phê bình, ý thức tổ chức kỷ luật có nơi còn yếu; chưa thể hiện tốt vai trò là nơi lãnh đạo, giáo dục, quản lý, giám sát và rèn luyện đội ngũ đảng viên…
Một số cấp ủy, chi bộ chưa quan tâm đúng mức đến công tác sinh hoạt chi bộ theo chuyên đề, hằng năm chưa có văn bản chỉ đạo định hướng nội dung sinh hoạt chuyên đề; một số chi bộ tổ chức sinh hoạt chuyên đề còn lúng túng, nội dung chưa sát với đặc điểm, tình hình của chi bộ, chủ yếu là chuyên đề về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; nội dung, hình thức sinh hoạt còn dàn trải, chủ yếu tập trung đánh giá nhiệm vụ, công tác chuyên môn nên chất lượng chưa cao; chưa đảm bảo số lần theo quy định (tối thiểu mỗi quý 01 lần)…
Đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, để sinh hoạt chi bộ đảm bảo tính lãnh đạo, tính giáo dục và tính chiến đấu, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng là một đòi hỏi cấp bách. Từ thực tiễn công tác sinh hoạt chi bộ trong thời gian qua, Ban Tổ chức Tỉnh ủy đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt trong thời gian đến, như sau:
1. Đối với các chi bộ
Một là, thực hiện nghiêm túc chế độ sinh hoạt chi ủy, chi bộ hằng tháng theo quy định của Điều lệ Đảng, cần linh hoạt về thời gian để đảng viên chủ động sắp xếp thời gian tham dự sinh hoạt đông đủ. Phân công một đồng chí trong cấp ủy hoặc đảng viên làm thư ký, ghi chép đầy đủ nội dung, diễn biến của buổi sinh hoạt chi bộ; kết thúc buổi sinh hoạt chi bộ, chủ trì phải lấy ý kiến biểu quyết thông qua kết luận (nghị quyết) của chi bộ; chủ trì và thư ký phải ký vào biên bản cuộc họp.
Thực hiện tốt công tác tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII), Kết luận số 21-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII và việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào sinh hoạt định kỳ của chi bộ.
Hai là, đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đảng viên về tầm quan trọng của công tác sinh hoạt chi bộ, coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng; phải có nhận thức đúng về vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết của việc duy trì và nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng nói chung và của tổ chức cơ sở đảng nói riêng phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng sinh hoạt chi bộ.
Ba là, tập trung củng cố, xây dựng chi bộ vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Tiếp tục rà soát, bổ sung và thực hiện tốt quy chế làm việc của chi ủy, chi bộ; chấp hành nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, giữ gìn sự đoàn kết nội bộ, đổi mới phương pháp, tác phong lãnh đạo, sâu sát, nói đi đôi với làm, gần gũi, lắng nghe ý kiến của quần chúng.
Bốn là, phát huy dân chủ trong sinh hoạt đảng, trong thảo luận phải thật sự phát huy dân chủ, tạo không khí đoàn kết, thẳng thắn để các đảng viên thể hiện ý kiến của mình, trước khi chi bộ biểu quyết. Những ý kiến xây dựng, thẳng thắn, trung thực phải được tôn trọng và động viên, khuyến khích, cầu thị tiếp thu, đồng thời chấn chỉnh những cá nhân vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, hoặc có ý kiến thiếu tính xây dựng, bảo thủ trong trao đổi, thảo luận. Chi ủy và đống chí bí thư chi bộ lắng nghe và tôn trọng các ý kiến của đảng viên, trả lời những chất vấn của đảng viên, tạo điều kiện thuận lợi cho đảng viên giám sát hoạt động của chi bộ.
2. Đối với đảng ủy cơ sở
Một là, thường xuyên chỉ đạo các chi bộ trực thuộc thực hiện việc rà soát, củng cố, xây dựng chi bộ vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; rà soát, sửa đổi, bổ sung và thực hiện tốt quy chế làm việc của chi ủy, chi bộ; chấp hành nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, giữ gìn sự đoàn kết nội bộ.
Hai là, trên cơ sở văn bản hướng dẫn của cấp ủy cấp trên, ban hành văn bản định hướng nội dung sinh hoạt chuyên đề cho các chi bộ trực thuộc; chỉ đạo xây dựng kế hoạch sinh hoạt chi bộ theo chuyên đề trong năm, trong đó xác định nội dung sinh hoạt chuyên đề từng quý để chủ động thực hiện.
Ba là, tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của chi ủy, chi bộ về tầm quan trọng và sự cần thiết của việc duy trì và nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ.
Bốn là, thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện trách nhiệm của chi ủy, bí thư, phó bí thư chi bộ trong việc duy trì và nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, nhất là việc đưa nội dung tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII), Kết luận số 21-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII và việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào sinh hoạt định kỳ của chi bộ. Kịp thời biểu dương, khen thưởng hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền khen thưởng những chi bộ có cách làm hay, sáng tạo trong việc nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ.
3. Đối với cấp ủy cấp huyện và tương đương
Một là, tập trung triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới; Kế hoạch số 111-KH/TU, ngày 31/10/2022 của Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương; Nghị quyết số 18-NQ/TU, ngày 14/4/2022 của Tỉnh ủy về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm Chỉ thị số 10-CT/TW, ngày 30/3/2007 của Ban Bí thư (khóa X) về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ trong tình hình mới, Kết luận số 18-KL/TW, ngày 22/9/2017 của Ban Bí thư về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 10-CT/TW, của Ban Bí thư (khóa X), Hướng dẫn số 12-HD/BTCTW, ngày 06/7/2018 của Ban Tổ chức Trung ương, Hướng dẫn số 01-HD/TU, ngày 07/11/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về khung tiêu chí đánh giá chất lượng sinh hoạt chi bộ. Cụ thể hóa, triển khai thực hiện có hiệu quả Hướng dẫn số 04-HD/TU, ngày 15/5/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy một số nội dung về xây dựng mô hình “chi bộ bốn tốt”, “đảng bộ cơ sở bốn tốt”.
Hai là, rà soát, củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng đội ngũ cấp ủy viên cơ sở; làm tốt công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng. Chú trọng bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ công tác đảng, công tác quần chúng, công tác dự báo, đánh giá tình hình và tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của địa phương, đơn vị cho đội ngũ cấp ủy viên, bí thư cấp ủy ở cơ sở.
Ba là, tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương phân công cấp ủy viên các cấp, lãnh đạo các phòng, ban cấp huyện dự sinh hoạt chi bộ thôn, buôn, khu phố; gắn hiệu quả hoạt động của tổ chức đảng là một trong những tiêu chí để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cấp ủy cấp trên trực tiếp và cấp ủy viên được phân công phụ trách.
Bốn là, hằng năm chỉ đạo ban hành văn bản định hướng nội dung sinh hoạt chuyên đề, chú trọng định hướng xác định rõ nội dung sinh hoạt phù hợp với tình hình, đặc điểm, nhiệm vụ chính trị của từng loại hình tổ chức đảng; chỉ đạo xây dựng kế hoạch sinh hoạt chi bộ theo chuyên đề trong năm, đổi mới nội dung, hình thức và nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên đề. 
Năm là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện nền nếp, nội dung và chất lượng sinh hoạt chi bộ; về trách nhiệm của chi ủy, bí thư, phó bí thư chi bộ trong việc duy trì và nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ; chỉ đạo các cấp ủy cơ sở trực thuộc kiểm tra, giám sát việc sinh hoạt đối với tất cả các chi bộ trực thuộc trước khi đánh giá, xếp loại chất lượng chi bộ hằng năm. Kịp thời biểu dương, khen thưởng, nhân rộng những chi bộ thực hiện tốt, có cách làm hay, sáng tạo; phê bình, nhắc nhở những chi bộ thực hiện chưa tốt; xem xét, xử lý nghiêm những chi bộ không tổ chức sinh hoạt chi bộ hằng tháng theo quy định của Điều lệ Đảng, đảng viên bỏ sinh hoạt đảng không có lý do chính đáng.
4. Đối với các Tổ công tác thành lập theo Quyết định số 652-QĐ/TU, ngày 08/8/2022 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy,
Đồng chí Tổ trưởng, thành viên các Tổ công tác dự sinh hoạt chi bộ thôn, buôn, khu phố thuộc đảng bộ xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh thực hiện nghiêm túc, đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn theo Quy định số 755-QĐ/TU, ngày 12/12/2022 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Bố trí thời gian phù hợp, tham dự đầy đủ, theo dõi, giám sát, hướng dẫn, giúp chi bộ thôn, buôn, khu phố, nhất là những chi bộ yếu kém từng bước nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng. Chủ động nắm bắt thông tin, các vấn đề bức xúc, nguyện vọng chính đáng của cán bộ, đảng viên và Nhân dân nơi dự sinh hoạt; kịp thời giải quyết những nội dung thuộc thẩm quyền; tham mưu, đề xuất với cấp có thẩm quyền chỉ đạo, giải quyết những vấn đề phát sinh, vướng mắc ở cơ sở.

Ban Tổ chức Tỉnh ủy